Gabayna noše, caşye b dino Aw Fundamentalist d këtlan

Gabayna noše, caşye b dino
Aw
Fundamentalist d këtlan
Jan Bet Sawoce

In reply to message #0
 
1

Aẖnone, Aẖwoṯo,

B gawe d kul camo, mede ţabici, kowe fëkrat mšakle lašan camo d mitakëz lë ẖḏorayye.

Semolo, yamino, liberal, cşoyo b dino (ţayuṯo, mšiẖuṯo, şuğḏo-şalmuṯo,...), fašiye, naziye, falangist, katayëb, aẖrar, bacṯiye, naşёriye, qawmiye,...

Hani, këwalle bi badaye nošo ideolog, l hawxa... Hawxa nafšo, bi qamayto kyёtwo kkёṯwo dacwa d këtla... Haṯe bёṯёr kmënqolo lu camo. Hedi kmëmsoko b iḏo...

Kul ideologi hawxa kbode cobër l ẖaye gab noše... Hano kuwele haymonuṯo w noše kmalxi acle. Hedi kuwalle qale lašan hawxa.

***

Aẖna xëd camo, zabno yarixo, bu ẖaşo fayišina maftële l siyase w l ideologiye d këtwola siyase. Yacni b gawayana lašan dacwa ... lo b macna d semolo w lo b macna d yamino, lë qayëmlan.

Këtwolan cito w citawoṯo, aclayye fliğewan, tamo masëflan quwwe d këtwo sidayna w maţina l darğo dë tiyomo më ẖaye d këtwolan.

Hawxa, nafëqina w tayëhina b cëlmo.

Ḫšёwlan, mëd azzan l dukṯo ẖreto, kul mede, më qëm ruẖe gëd misawe qumayna w aẖna ste hawxa msawyo gëd malxina b ẖaye ẖaṯe dë gëd hëwelan.

Rišo lëzamwolan? Rabo lëzamwolan? Ḫuḏro lëzamwolan? Ḫuyoḏo lëzamwolan? Gabo lëzamwolan?... Maḏco latwolan!

Layko d maţina ste, qamayto sidan fëkra d këtwo “... aẖuno, sayminalan cito, amţenalan qašo... ramẖël gëd luzamlan cmoḏo, bëroxo, qandelo, lëwoyo,...”

Siyase gabayna, hawxa hedi-hedi bdela d nëfqo l ẖolo.

In reply to message #0
 
2

Aş şёroye qamoye d aṯёn l Awruppa, aṯёn “... gëd cëwdi kmo šne w balki bëṯёr ducri...”wa i fëkra.

Aq qamoye d aṯёn l Almanya, hawxa niye këtwolle. I naqqa d amţalle cayle w hawëlle bote, i ẖale bdela kmiğayro aclayye. Hawi nacime, hani këzzën l madrašto, bdalle kţocën lišono d emo. Yalifi l ẖaye b Awruppa...

B Almanya, këtwo ẖuḏre, sim ẖuḏre?...

Hawi ğaye, hama noše d huwalle qullo d lëtmi... Sim, layimi, bdalle kmisalën bu skambil.

Hawëlle kohno ste, ẖa lẖuḏewe, hano hawi Fёţrus Bë-Šuše. Zabno yarixo lẖuḏe rahёţ b Almanya kula w naqlat ste larwal më Almanya, cal d latwo kuhne şёroye macërboye b Awruppa.

An noše şёroye, bu mëstaqbël mën ẖaye w ẖëlmo nuţarwolle, nošo maḏco latwole.

***

Aṯi kmo mtakze më ADO l Almanya mi Gozarto. Yolufe wayye, gëd qorën, mkamli madrašto bёṯёr gëd ducri naqla ẖreto li Gozarto. Hani bdalle kmaẖkën l qariwe d këtwolle saymina ẖuḏro. Hawxa bdele ẖarake mğayarto cal cito w şluṯo.

Amma hani, am mtakzani, mën këtwolle, mën ëbciwo, mën nuţarwolle bu mëstaqbël, maḏco hënne ste latwolle!...

Sabab d hawxa, hënne ste b cito qayëmiwo, sidayye tarbiya d cito këtwo. Bdalle ksaymi calaqa cam cito w kohno d këtwo b Almanya.

Aṯi zabno, nafëq fëkra maţ ţuroye d Ţurcabdin, frësse mgalṯo d Egarṯo w layimi clayme lë ẖḏora. Fërsulle b 4 lišone, kobi xbar mën kšёmci mu Ţuro, ёšmo tarix, mimre w mëketëb b urhoyo, kṯiwoṯo b carabi, almani..

Sahmo rabo mu camo, lbiko b šuğlewe, şafro këzze l šuğlo b fabriqa w caşriye ste koṯe mu šuğlo baroyo lu bayto.

Hawëlle, kuwalle šёwole, dardat,... hani b meẖo heš d Ţuro kurxiwonne šroyo w šёryono. Hën cam cito w kohne w hën b barbariye w hën b caksiye,... mjarabbe d šuranne.

Hawi qalat, hawi ţworo d lebo, rẖoqo më ẖḏoḏe,...

Bdalle noše, cam ẖḏoḏe kkëṯwi l faţёryarxo w këmmi “... kubaclan kohne, cito, šamoše, madrase l nacime,...”

In reply to message #0
 
3

Šato 1972.

Xori Caziz (1918-1997), koṯe awwël naqla l Awruppa w baroyo ste l Almanya.

Frësle kṯowo d “Türk Süryaniler Tarihi” b lišono tërki, bi ẖëjjayḏe aṯi. Baroyo aṯi l Dansing l gab qašo Fёţrus Bë-Šuše. Fayёš gabe dayfo. Axolo, šatoyo w damoxo.

***

Xori Caziz, bu aşёl më Kfarze’yo. I naqla d aṯi l Almanya, b Omid, kohnowe.

Huwwe b Omid, mёţewole xabro, b Almanya, b Awruppa,... kit hën şёroye, këmẖalqi femo li dawle d Tërkiya.

Xori Caziz, mi badaye d šato 1960, cabiro rasmi b MİT’yo. MİT-Milli İstihbarat Teşkilatı, u ёšmo karyo d muxabarat d Tërkiya’yo. Kcowëd w kmawḏёc li dawle kurmanj w şёroye, mën cwodo këtte mqabël d Tёrkiya cam ẖḏoḏe. Manyo b gawayye muxalëf li dawle.

Bi sëbbe d uḏacwo kurmanji, maţi l ğalabe riše kurmanj w muqḏile cal iḏo di dawle b Tërkiya.

Nafs du mede sëmle b qarco d şёroye, armënoye, rum, hëḏoye,... ste. Xaşatan kohne rum w armënoye.

***

Abëc bu asas d oṯe ẖoze, hani manne? Hani mënne? Mën këbci? Cam man këtte calaqat siyasi?

Harke b Almanya, noše kmaẖwalle mgalṯo d Oṯur, kmëfroso b Tahran. Rasmi, knëfqo bë 3 lišone. Şurayt madёnẖoyo, farësi w ingilizi.

Kmoyëd maḏco kamilo, b Almanya mën w mën siyasi kit bayn d şёroye w kdocër...

Meqëm mu dcoro ste, kmasëmle noše wakile, dayëm d muḏcile, man kit mqabël d Tërkiya, ẖa mani kowe Sẖaqo Bë-Xalaf.

***

Më Omid, kkoṯёw maktub l Tahran lë mgalṯo d Oṯur, kubacla d ëṯyo l side. Këmšadrila. Mena këmcaqëb, mën calaqa kit bayn Barzani w şёroye madёnẖoye bu Iran w bu Cëraq.

Mede dë kmaltamle b Almanya, këmqadamle li dawle b Tërkiya. Bayn du mede d maltamle kit ëšmo d Fёţrus Šuše ste, kubele li dawle, kmawḏacle mqabël d Tërkiya’yo.

In reply to message #0
 
4

Harke b Awruppa noše caşye b dino, cşay-dino, b you-tub,
maẖёtte mamro d Xori Caziz d sëmle b cito d Augsburg b šato 1977.

Buwwe khojëm ftiẖo, cal kul ẖa muxalëf l Tërkiya, kmancalle b xabre d samo...

***

Bi šataṯe, qamayto aṯi lu Swed, fayёš 40 yawme bu Swed. Bi šabṯo naqla-tarte ëzzewo cam Sabri Be-Tumaki ciwarnoyo, lu qonşoloş d Tërkiya bë Stokholm.

Madwo w ubewo šira, mën misëm mqabël d muxalëf li dawle d Tërkiya bayn d şёroye bu Swed.

Nafëq bë mgalṯo d Dagens Nyheter, sim acme qëbolo yarixo, buwwe komër ftiẖo:
B Tërkiya cal şёroye, ḏёlëm layt! Man d komër ‘kit’ dugle komër!

Aṯi l Hollanda w Almanya bëṯёr, tamo ste cayni mede sëmle...

***

Ucdo këmšayalno lan noše d maẖёtte qolo d Xori Caziz b you-tub:

Emayxun w babayxun, aṯёn l Awruppa baš 70’yat, ba 80’yat w bёṯёr,...
mede d maẖkalle cal ḏёlëm d aṯi cal qarcayye b Ţurcabdin, ma hano duglewe?

Haka duglewe, l mën bac aṯën l Awruppa?

Hatu, qay harke b Awruppa hatu?
Qay lë kducritu w saymitu b xabre d Xori Caziz?

***

Cal Xori Caziz w cito,
kit a kṯowani d laltaẖ
kmawşenën l kul nošo,
qrawunne w ylafu,
Xori w ğer mu Xori,
mën mërre? Mën sëmme w mën këmmi?

1- Awgin Ḫaninke, Patriark Shakers arvtagare - Om hur assyriska kyrkoledare har skadat sitt folks identitet, Södertälje: Tigris press 2015.

2- Awgin Ḫaninke, The Heirs of Patriarch Shaker, Göteborg: Nineveh press 2017.

3- Jan Beṯ-Şawoce, Ëno Mërli Xori Caziz Madcarle, Södertälje: Nsibin 2001.

4- Mehmet Şimşek, Horepiskopos Aziz Günel’in Yaşamı-Anıları

In reply to message #0
 
5

Šato 1977.

Xori Caziz, bi šataṯe kmoţe l iḏe maḏco, më dayroyo Ḫanna Abrohom b Ḫalab, kumarle: Faţёryarxo Yacqub III, azolo lu Swed’yo. B iḏe sayfo gëd maqëm ẖarb cal kul ẖa d komër mede lo mcadlo mqabël d cito w ẖkume b Suriya. Knuţrina hat ste d howët acmayna tamo.

***

Xori Caziz koṯe lu Swed, b iḏe këtle “konsapt” d xolëq ẖarb b gawe d şёroye bu Swed w b Awruppa kula. Aṯile l iḏe “fёrşa d dahwo!”... Haw kmarfela!

***

Xori Caziz, këtle tajrëbe rabṯo mi barbariye d këtwo bi qriṯo bayn l cašёryoṯo kurmanj... Bë-Ḫamke, Bë-Smacilo,...

Hani mqabël d dëžmën w nayar d këtwolle, aydarbo saymiwo propoganda, faẖe, kaminat, ytowo qëm ẖḏoḏe, bebaxtiyat, ẖile,...

Cal d këtyo mu Ţuro ste, noše mu Ţuro, mëḏyoye, quryoye,.... aydarbo kibe maqëmme l rağlo mqabël dë ẖḏoḏe? Këtle naqla ẖreto tajrëbe ğalabe rabṯo.

Bёṯёr hawxa noše, b meẖayye mën kkorëx w mën lë kkorëx, koḏёc u pisikologi d këtte.

***

Më meqëm heš d oṯe, këtle noše bu Swed, kuballe maḏco kamilo... bu Swed, më Mёḏyaḏ man w man kit caylat rabe? Maq qëryawoṯo caylat rabe, d këtwayye cam ağa, cam cašёrto,... man w manne?

Hawxa, maḏco rwiẖo kmoţe l iḏe.

Bёṯёr, manne dë ftëẖẖe ẖuḏre w kmёžğöli mqabël d Tërkiya w Kamal bağ ğazetat, bu radyo, bu talawizyon,...? Bu Swed kmo citawoṯo kit? Kuhne manne?

Ḫa man noše d kubele hawxa maḏco kowe Afram Sabri. Bu aşёl më Kfarze, bas huwwe yarëw bi Qamëšlo.

In reply to message #0
 
6

“Pek Muhterem Kıymetli Kardeşim,
Cemil Alkan Beyefendiye,...” adlı Mektub’undan.

”… Türkiye Cumhuriyeti hükümeti aleyhinde bulunan, velev ki Hazreti İsa olsa dahi (iftira ettiği takdirde) inkâr edeceğim.”

P. Aziz Günel, 25.06.1966

***

Aẖnone w Aẖwoṯo,

Kmaẖtitu bolo, bi kṯawto d lalcël, gab kuhne d gabayna, ẖatta Mšiẖo, haw fayёš Aloho. Nafs du mede, kuhne b duwal d kit ẖakome carab, cayni mede këmmi b talawizyon, radyo w ţboco-froso, “... Nabina al-Masiẖ!”

Manẖatte Mšiẖo l darğo d Kačal!

Kuhne adyawma d këtlan hanine!...

Han naqqa aẖna, hani ëmminalle “... kuhnene laẖna?!” Aw lo?

***

Šato 1977.

Aṯi Xori Caziz lu Swed. Bu Swed fayёš tam 40 yawme. Sahmo rabo mu zabnano maqḏele bi mënţёqa dë Stokholm, bёṯёr azze l ğёr dëkoṯo ste ziyarat karye xëd Göteborg w ğer.

Bu zabno d këtyo bi mënţёqa dë Stokholm, acme kkorëx Sabri Be-Tumaki, ciwarnoyo. Më Sţanbul w mu Ţuro koḏёc huwwe w u babo qašo Išoc.

I naqla d aṯiwo Xori Caziz, b Södertälje, heš ẖa ẖuḏro kit, hano ste, rakëwwo b šato 1970, heš meqëm aẖna d uṯena lu Swed w l Södertälje.

Acle ёšme, b lišono swedi kṯiwowe “Assyriska föreningen i Södertälje”, taẖte ste b urhoyo kṯiwo “Ḫuḏro Suryoyo b Södertälje”.

Man d aṯi w naẖёt b Södertälje, qamayto uṯewo lu ẖuḏrano. Bë-Xalaf, Bë-Sacido, Bë-Čalma, Bë-Rhawi, Bë-Şaliba, Bë-Elo, Bë-Ǧanno, Bë-Aşlan, Bë-Musako, Bë-Cadoka, Bë-Ḫawšo, Bë-Baroše, Bë-Qurra, Bë-Ḫëmme, Bë-Këno, nëẖloye, cërnësoye, karboraniye, yardoye, şalẖoye, cwarnoye, hazxoye,...

Harkewën. Ǧer dëkṯo d ëzzën latwolle.

***

Bi šuqo d Södertälje, këtwo cito catëqto, da swediyewa, huwallanyo, biyya dë mşalena. Kul ẖušabo, mliṯowa. Këtwola tre kuhne, ẖa Xori Gabro Bë-Yawno, aw Bë-Qašo Jërjo, lu Swed ẖaṯo aṯiwo. W këtwo Yusëf Sacid, bu aşёl më Hazax, bas yarëw bu Cëraq. Aṯiwo b šato 1970 xëd kuhno lu Swed, cal ţalab d hadome d cito, mi faţёryarxuṯo bu Šam.

***

Xori Caziz, cam Sabri Be-Tumaki, bi šabṯo naqla këzze lu qonşoloş d Tërkiya bë Stokholm. Kobe w kšoqël acme, mën klozëm soyëm harke bu Swed. Bëṯёr u mazlo, mazëdle, hawi 2 yawme bi šabṯo.

Bu yawmo d ducarwo mu qonşoloş, maltamwo ar rabe d Mёḏyaḏ caşriye, bёṯёr mi şluṯo, bi cito d këtwa bi šuqo. Harke bëdewo kurazwo, (samwo propoganda) cal am mёḏyoye d latwolle maḏco w xabro më mede.