Political Perspective (Şurayt)

Last edited on 06/28/2012 at 01:46 AM (UTC3 Assyria)
 
Aẖnone w Aẖwoṯo,

Më zabno kmaẖëtno bolo, aẖna mëqqa ḏacifna bi sayasa. Më hawirdor kmiẖawţina, bas aẖna, këmbasmina… Kubac d ubeno maṯlo li ẖale d ucdo d këtna eba.

Šato 1914. 2 b ţëbbax, i dawla di oşmanliye clëmla gëd maltëmina safarbarlëk. B nafs du zabno, mlaltaẖ l laltaẖi dawla këmtakzo, be mën kito quma l ramẖël…

I dawla bdela kmaltëmo ha-ha caskar lu safarbarlëk. Acma, mtarasla aš šexin am mallawin, af faqqawin w an noše sofiya d këtla dë mbašri laţ ţaye ”i ẖkume maqëmla u fërman da mšiẖoye”.

B Beṯ-Nahrin i clayto, b kul dukṯo kkorëx w kmitakrëx u xabro b carabi ”qam fërman ël këffar!” b kurmanji ”fërmana kafëra rabu!” U ţayo d šamëc dë kšomëc, hano mën macna këtle, ǧalabe kayiso kuḏacle. Šroẖo lë kubacle, koḏëc: U mal w u jan du mšiẖoyo mẖalël acle! Bas kubacle u yawmo d hojëm, zëd lo!

Aş şëroyo bi hawaṯe mën saymiwo? B kul dëkṯo mfarfëse, mbarbëze w fliǧewën cal ẖḏoḏe. Aṯi fërşa kul ẖa b šëkël gëd tole ẖayf mu ẖreno!

B Mërde, bi ẖarayto dan 1914 w bi badaye dan 1915, i cito sëryayto ortodoksayto, kfërso manšur bëṯër më manšur. Ebe këmmo: Kul ẖa dlo mcawën i dawlayḏan w i ẖkumayḏan mqabël dad dëžmën baroye w gawoye, gëd uṯele ẖërmo šmayono! Nuro mi šmayo lu ojaǧ du baytayḏe.

Kul ẖa dlë makṯëw ruẖe lu safarbarlëk, bu fërdayso dukṯo latle! Gëd noẖët barqe šmayone cal u baytayḏe!

Bdalle bi cito dë mşalën b lišono oşmanli. Kjëbri ah hadome d mëžǧoli b lišono oşmanli. Baw walayat rabe, kito kuhne hadome b Ittiẖad Qëlubleri di dawle. Hani ksaymi listat d ëšmone, man w man kito bayn daş şëroye, mqabël di dawla oşmanliye.

Kbode u msoko dan noše, kbosëm leba di cito aclayye.

Man şëroyo d azze lu Safarbarlëk, bu darbo haka qţil azze, nošo haw këtle xabro mene ǧer maţ ţayre di šmayo w maẖ ẖëyewën waẖš du ţuro.

Man nošani d xalëş mal lappat du qaţlo, hën maţën l Qafqasya, hën lu Iran, hën lu Cëraq w hën l Ruşya. Hën ste, sahmo nacimo daciri lu Ţuro. Kmo manne aṯën l Ciwardo, aṯën l Hazax. Maẖkalle aydarbo aẖ ẖawronaṯṯe bu dawro ẖa b ẖa qţili w hënne mahzamme.

Ciwardo xayifo ksaymo ẖarake. An nošayḏa këtte tajrube di cašërto, bas mede d romëš, kuḏci be mën macna këtle? Bdalle d saymi mdabrone w a mdabrone maẖëtte qumayye program ”d howe tahluka, mën saymina?” Maltamme gawre, huwanne tfangat catiqe d këtwo b iḏayye.
Hazax, cabiro bi šato daẖ 15 ste, heš ẖarake layt eba. Bas kul yawmo kuṯela noše d mahzamme mu qaţlo w mu tëqţilo. Bu rabëc koṯe më Gziro u mẖasyo Ḫasyo Bëhnam Caqrawi. Sowo cëmre cël ma 80 šne. B cayne ẖzele am mëskene d mahzamme w caşën b Hazax. Huwwe ste hzele tahluka rabṯo aṯaytoyo cal aş şuroye.

Qrele lar rabe, masëmle mdabrone mşalele cal qarcayye, mbarxile w mërlelën ”Ya an abnayḏi! I arco mbaraxtaṯe diḏanyo! W namës d kulanyo! Šan xulşo mal lappat di ţayuṯo, dlo zëcṯo qumu w hawu u admaṯxu šana! Maxleşu u namës dëṯxun w di şuruṯo me iḏe daw waẖš! Moran w i Ndaṯ Aloho acmayxunyo, mẖawu dlo aţlahiye! Alo mbarax aclayxun!”

Sëmme Fëdawiye d Yešoc. Ag gawre kulle rizi bu dawro šan dë mdafci cal u namusaṯṯe, i arco mqadašto, mbaraxto dë ynëqqe mu ẖalwo ẖalal d hulalën hani alfowat d ëšne.

Këtte dostat bayn dak kurmanj, koṯën blalyo komhawri mriše du ţuro cal ah hazxoye bu kurmanji: Noše d Hazax! Ḫënno! Šëmcun! Aqubo! Xogazo! Kamţelan ay yasire niše w nacime d falët maq qaflat du qaţlo. Kulle zalţone, kafine w kayiwe. Toxu b qamuṯayye macberunne li qriṯo!

Amţalle şuroye, armënoye, kaldoye, oṯuroye,… w man d aṯi ẖwalle. Hawxa cabër ǧalabe noše l Hazax w l Ciwardo.

Aṯi ǧalabe noše l Mëḏyaḏ ste. An noše Bë-Hërmëz ẖwanne lab botaṯṯe. Hawënne moro! Ḫanne Safar u rabo d Mëḏyaḏ, sëmle lista ban noše d hawën moro lam mëskene yasirani. I lista b iḏe bëṯër mëblole l Mërde. Hëwole li ẖkume.

B Mëḏyaḏ bdalle bu şaydo du msoko blalyo bi cëtmo.

23 iyyar 2012

In reply to message #0
 
Adyawma i xariţa di sayasa gabayna
këmarno hawxayo

Bi barbariye
Zayidi al laţoce, bëṯër ad dayofe
E e w mëqqa hawi grece?
Hani griši l xaşra, hawën band
Kmahidi!

Bi xaşra ẖreto
Ab bacṯikat, ac carabkat
Am mërdënoykat w af faqqakat
Bëzze w zrëcce i benamusiye

Bi xaşraṯe
Heš
Kmo cal i raǧlona!
Këmhawrina!
Këmbarbërina!
Kzëmrina!
Bas l mën?
He kayiso lë kuḏcina!
Ma ema gëd bëdena d uḏcina?

Jan Beṯ-Şawoce
27 iyyar 2012

In reply to message #0
 
Aẖna am mëḏyoye

Aẖna am mëḏyoye,
Mu yawmo d yawma
Krëẖmina i barbariye
Mu ẖa d caqlan këmminale
”Ceq kurmanjyo!”

Haka ẖzelan ẖa mẖalmoyo,
Xayifo këmmina acle
”De ẖurle l abre di maẖramto
Heš aṯmël şëroyowe!”

D ẖuzena ẖa čalkoyo këmmina
”De ţrawu mene! Heš b aḏne
laẖmo dë şcore koxël!”

D ẖuzena ẖa më Karjos këmmina
”Qumu xayifo warox, Usëve Aǧeʾyo
Bu dawro nẖatu l qamuṯe!”

D ẖuzena ẖa kfarzoyo këmminale
”Mẖase babox! Maẖkaylan, bu masoso
Aydarbo qadëritu cal u šiḏo?”

D ẖuzena ẖa stëloyo këmmina
”Abri drayle šlomo! Macmur di dawleyo
Gëd luzmatle!”

I naqqa d ẖuzena ẖa përuţ ste këmminale
”Ḫur abri! Haṯe meni šmaca! W lo më ǧer
Ţayo ẖanfo këweno, bas përuţ lo!”

D ẖuzena ẖa cwarnoyo këmminale
”B Mor Ḫëššabo, zravat latwolxun!
Aṯitu l Mëḏyaḏ, ma latwe caybo,
Qţëlxu Šarif Afandi u taẖsildar!?

Aẖna am mëḏyoye
Këtwolan Cazizke, Nuriko w Ziwarko
Aǧawiye! Blalyo w bimomo
Muklinawolën w maštenawolën
Ǧalabe mamnunwan mu gnowo,
mi ẖile, mu člopo,.. d këtwolën!

Këtwolan kuhne,
”Hama bu Mgalyën qadišo!
Hawxa lë ksaymi!
Bad dugle kmëfqi aclayye!”
Hul ucdo kyumanne.

Aẖna am mëḏyoye
”Jawharna! Jawhar!”
Lo bu Hënd w lo bu Sënd
Aloh layt xëdwoṯayna!

Aẖna am mëḏyoye
Ḫëngi d këtna qaroye
w ẖëngi d këtna kaṯowe
”Zu bë zu” bërǧi lë krëẖmina!

De šmacu w ẖzawu, be mën šëkëlna?
Këmmina cal ak karboraniye
”Loooo! Latne şëroye! Farza d këmmi!?
Cal foṯayye, heš şlibo lë kuḏci ţurẖi!”

Aẖna am mëḏyoye
Dayëm as sëfoqayḏan b femaynane
Kul šuǧlo d këtlan bënne kšurena!
W bënne ste kmaşrina!

Han naqqa lë kforëq
Cito, gudo, maḏbëẖo, ẖuḏro, ẖuyoḏo,…
24 sacat xi kiyyo klucsinalle
Qëm ar rabayḏan w qëm an nacimayḏan

Bëṯër këmmina
”Alo an nacimayḏan faliti!
Ḫuwwe haw këtlan!”

Jan Beṯ-Şawoce
27 iyyar 2012

In reply to message #0
 
Ḫuru mën aṯi b riši?

Aẖnone!
Ḫuru mën aṯi b riši?

Ǧalabe naqlat ẖawroni
Dalëq lebayye acli, mëralli:
Jan, Aloh mu darbo ǧalabe nafiqët!
Dcar! Haw malxët!
Hama mu falgo ste, faydeyo dcar!

Mamrowe, mašmëcalli
Macbarli bi aḏnaṯe w manfaqli b haṯe.

Ḫawroni yatiwi bayn dë ẖḏoḏe
Maţën l qanaca w mërre lë ẖḏoḏe
”Alo gëd manţenale kuhno dë mşale cal riše,
Huwwe lë krëẖamme, bas d ëmminale:
Ḫasyoyo, balki maqbël?!”

W mërre: Ḫuru aẖnone, d amţena ẖasyo,
bi şluṯo saǧlamyo, du qašo lo.

Hiw talafon, ǧer më ẖa lë madcarle,
W mërle: Alo niye latwoli,… bas b kallayo ha!

Ma mëqqa këbcët ẖasyo?
Madcarle: D uṯeno,… yawmo ʾraẖaʾ gëd moyëṯ.

Këbacno tloṯ danat mëklo,
Mazlo w maṯyo. Otel, b 9 këkwe
W ëno, bi saca kcëwadno, kulle gëd mëbnoyi
Mu mede d maẖëtli ste, zarnix nẖoto layt?
D ubcitu, ucdo bu rahţo aṯoyono.

Aẖ ẖawrone: Acccccccccaw! Mën ţimo!
Mërre lu ẖasyo: Ḫasyo hdëm bayto! Hawxa b ţimoyo hak!
Ḫţiṯoyo! U Jan dlë docër mu darbo gëd mifarfëţ!

Madcarle: Sacaye ẖreto, jawab mënayxu d loṯe,
U ẖaq gëd solëq lë tre!
Fušu ba šlomo!

Jan Beṯ-Şawoce
1 ẖzirën 2012

In reply to message #0
 
Hani du carabki bazarne

Aẖnone,
Ǧalabe naqlat mërli:
Şfero b ruqe lë kowe!
Lë šamëcitulli.

Ucdo bdalxun b caynayxun d ẖuzetu
Cwodo l ramẖël w lu ẖreno
Bu qurban, bu ẖayran, bu alla-wakil
Lë kowe!

Hani, du carabki bazarne
Appe fuje bu xan mëzwanwo
U dawrano tayëm!

U cwodo d ramẖël w du ẖreno
Adyawma kubacle ẖëḏoro
Manyo u stad? Ţroṯe!
U hosta ste ţroṯe.

Bu xurjo, bu šalo, mën kit?
Hay hawaryo ţër manfëqile,
Bu qalam, ẖa b ẖa, bu şurayt
Ţër këṯwile!

Nëquşo ziyudo, ucdo ǧamo layt!
Hawxa ubena w šuqlina cam ẖḏoḏe
Ëllah l natije gëd moţe!

Assëẖi, kuḏac ǧalabe kayiso
Ǧer menan, hawxa maţën.

Jan Beṯ-Şawoce
1 ẖzirën 2012

In reply to message #0
 
Ḫuru, aṯmël kule, lalëkinwan

Aẖnone, ẖëngi d mërli,
Aloh nafëq mene b lišoni
Ǧamo layt!

Bu dawro naqla ẖreto gëd umarno,
Kubaclan qullake, mede ǧalabe kayisoyo,
Lo, li qullake! ẖa laybe d omër.

Aẖnone, i qullake, kubacla dabara, mdabrone
Hani, ucdo, ha ëhane, dlë bëdena xëlqinalën,
Ema gëd mëxloqi?

Këtli šira w širat ǧalabe, haka d šëmcitu
W d saymitu bë diḏi, hawu aḏno,
Bas daxil dëṯxu, lo i aḏno karre haaaa!

Ḫuru, aṯmël kule, lalëkinwan
Azzan l Mor Gawriye, maẖëtte
b feman qliḏo, lišonan lë karëx.

Ucdo ste heš hawxa lalëkinna,
Bas këtlilxu bëšra, ucdo
Këtlan qliḏo ẖaṯo

Mjarablan, kẖuzetu makraxle u lišono d feman
Hatu ste, bdawu jarebulle, Aloh xşara
Abadan layt, bu caks kit ǧalabe fayde.

Jan Beṯ-Şawoce
1 ẖzirën 2012

In reply to message #0
 
Kmënẖori w kmiparčëqi

Aẖnone w Aẖwoṯe
B kul boli ẖëšawnowo
Aş şëroye kulle calowatne
Ma kuḏcitu qay? Gëd umarno…

Yawme d ẖëššabo bi cito
Kulle kowën lwiše w mqambëze
Kul ẖa cal qḏole, këtle
Ha halqëqëjan qraweta

Bac këtte badlat,
Aloh bu Pakistan layt mënne
Bac këtte qundarayat,
Alla-wakil bi qalco d Mërde layt mënne

Kulle; niše w gawre, rahoţe
Koṯën lu maḏbëẖo, kmaydi qërbono…
Yabo mënyo qërbono?
L mën kmaydi qërbono?

Ḫaft ẖaram haka nošo koḏëc
W haka nošo këmšayël…

Ganowe, zanoye, ẖaramiye
Balofe, mdaglone, mfasdone
Laţoce, maẖrëwone, mahëdone
Qaţole, maẖoye, mharkëšone

Iiii Jan! Ǧalabe mërxolox?!
Hani më meqëm kuḏcinalle
Mẖase babox!
D kobi qërbono hawxane…

Yabo kţëlabno šëbqono,
Nafëqno ǧalţo, ma kuḏcitu qay?

Aẖnone, Aẖwoṯe
Aloh du šrolo, kulle nafiqi
Calokat w čičëkat!

Mu rišano d koṯe knoẖër
Mu rišawo d koṯe kpočëq
Ruẖo layt!

Hama hawxa dayëm bayn dar raǧlene
Qiyomo? Lo hreee!

Knuţri, balki hama b ǧalţo
Safruno d qoyëṯ b kefo
Accccah! Aloh bu hëlholo,
Rabëc gëd maqimi.

Jan Beṯ-Şawoce
21 ẖzirën 2012

In reply to message #0
 
Qëlfina i bëcto

Ašër këmarno u zabno aṯi
Hul ucdo lë qlifo, ǧalţo sëmlan
Mënyo haṯe? Ma b gawa mën kit?
Haka nošo koḏëc? Ţro mhaškarla

Xşara mena layt, bu caks kit fayde
Haymen d umarno, naţërno ǧalabe
Hama čëţţen manxu d oṯe…
Laṯi! Qay? Maḏco latli…

Haka këbcitu du šrolo
Ëno haw kšuleno…
Ḫa b ẖa gëd bëneno…

Bi qamayto:
Ucdo, bu ziyudo aẖna
L man këtlan iqoro?
Lu ḏalomo aw lu raẖomo?

Jawab: Alo lu ẖaroyo haw, elo lu qamoyo tamam

Da tre:
Ucdo aẖna, bu ziyudo
Kuḏcina be mën kubcina?
Lu clošo aw lu šrolo, b ayna këmşadqina?

Jawab: Alo lu ẖaroyo taw, elo lu qamoyo hay lëmën

Da tloṯo:
Ucdo aẖna, bu ziyudo
Camona, citona, cašërtona?
Lu fëtono aw li paluta, b ayna zaxëmna?

Jawab: Alo li ẖarayto lëmmët, elo li qamayto ”ašhad ubëllah”.
Hawxa tamamyo tamam…

Jan Beṯ-Şawoce
20 ẖzirën 2012

In reply to message #0
 
Darbo di sayasa

I sayasa di cito, tfoko li cëtmoyo
Bu tarix, eban hawxa sëmla,
”Ala darba di malkuṯo hanoyo” qanëcina
Hawyo cade ”ma šroloyo aw lo” haw mërlan
”Hee..! Loxu këmmina! Lo tamo, harke malexu!
Tamo nuro!” mëtyaqanlan.

Hedi haw mšayelan…
Bi cëtma, yaqëḏ babe d baban,
Aẖna heš bu darbo li malkuṯona

”Warox dcaru!” nošo lë kumarlan
Mëqqa d malaxlan, zëd w zëd mḏayaclan
”Yabo klawu, ẖuru ucdo aykona?
Man, mën fayëš bëṯran?
Accccccaw! Aloh malyunewan!
Qay hawxa kuxo fëšlan?”

Jan Beṯ-Şawoce
19 ẖzirën 2012

In reply to message #0
 
Malla Cali…

Këtwolan b Mëḏyaḏ Malla Cali
B kurmanji dayëm umarwolan:
Dinewa baţţala baţţal!
Wën pay tëšte be caqli d čën!”

Lë mëtyaqninawo, madcërinawo
b hanar ruqe w şucre, acle

Cito w Mtakazto gëd mëžǧoli,
Bi žǧaliye, gëd saymi aclayna
U rabëc tam šawco şiţe…

Ḫa kẖošëw…
”Ha… alo ha hanine ac cawode di ëmṯo”
Huwwe bëṯre du šuro mede layt!
Yalifi bu urhoyo d ëmmilan
”Meţul hono w horko; noš dlo dorko…”

Han naqla bay yawme w baš šabe
Knëfli bu zëkër, kmiḏayci …

Hawxa mxapena w mrabena
Darmala, lu dëžmën laşyo
B kul Bargëddan, han naqqa
Axile başran ksido.

Jan Beṯ-Şawoce
19 ẖzirën 2012